हजारी प्रसाद द्विवेदी: रिवीजन सभ के बीचा में अंतर

Content deleted Content added
Created page with "हजारी प्रसाद द्विवेदी जी हिंदी संस्कृत आ भारतीय इतिहास अउरी संस्क..."
 
No edit summary
लाइन 1:
'''आचार्य हजारी प्रसाद द्विवेदी''' जी हिंदी, संस्कृत आ भारतीय इतिहास अउरी संस्कृति के बहुत बड विद्वान रहलीं आ आधुनिक युग क एगो मौलिक निबंधकार, उत्कृष्ट समालोचक आ सांस्कृतिक विचारधारा क बहुते नामी उपन्यासकार<ref>भगवती चरण मिश्र - [http://books.google.co.in/books?id=7zAiPCrdGOkC&lpg=PA131&dq=%E0%A4%B9%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%80%20%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A6%20%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%A6%E0%A5%80&pg=PA131#v=onepage&q=%E0%A4%B9%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%80%20%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A6%20%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%A6%E0%A5%80&f=false हिन्दी के चर्चित उपन्यासकार] पृष्ठ १३४।</ref> रहलीं। द्विवेदी जी क जनम 19 अगस्त 1907 ई में [[बलिया जिला]] की दुबे-का-छपरा नाँव की गाँव में भइल रहे। उहाँ के परिवार [[ज्योतिष]] विद्या खातिर बहुत परसिद्ध रहे आ उहाँ के पिता पं. अनमोल द्विवेदी जी संस्कृत क प्रकांड पंडित रहलीं।
हजारी प्रसाद द्विवेदी जी हिंदी संस्कृत आ भारतीय इतिहास अउरी संस्कृति के बहुत बड विद्वान रहलीं ।
 
द्विवेदी जी क प्रारंभिक शिक्षा गांव की इस्कूल में भइल आ उहंवें से उहाँ क मिडिल क इम्तिहान पास कइलीं। एकरी बाद उहाँ क इंटर क परीक्षा आ ज्योतिष विषय में आचार्य क परीक्षा पास कइलीं। पढ़ाई लिखाई खतम क के द्विवेदी जी [[शांतिनिकेतन]] चलि गइलीं आ कई बरिस ले उहाँ हिन्दी क पठन-पाठन कइलीं । शांतिनिकेतन में गुरुदेव [[रवींद्रनाथ ठाकुर]] आ आचार्य क्षितिमोहन सेन की परभाव से साहित्य क गहन अध्ययन और रचना शुरू कइलीं।
 
द्विवेदी जी का व्यक्तित्व बड़ा प्रभावशाली आ उहाँ क स्वभाव बड़ा सरल आ उदार रहे। पंडित जी [[हिन्दी]], [[अंग्रेज़ी]], [[संस्कृत]] आ [[बंगाली]] भाषा क विद्वान रहलीं। भक्तिकाल की साहित्य का उहाँ के बहुत नीमन आ बिस्तार से ज्ञान ज्ञान रहे। [[लखनऊ विश्वविद्यालय]] उहाँ के डी.लिट. की उपाधि दे के विशेष सम्मान कइलस। उहाँ क [[बनारस हिन्दू विश्वविद्यालय|बी.एच.यू.]] में हिन्दी पढ़ावलीं आ उहाँ के भारत सरकार १९५७ में [[पद्मभूषण]] सम्मान से सम्मानित कइलस।
 
'''बाणभट्ट की आत्मकथा''' नाँव क उपन्यास पंडित जी क सबसे परसिद्ध आ महत्व वाली रचना मानल जाले।<ref>भगवती चरण मिश्र - http://books.google.co.in/books?id=7zAiPCrdGOkC&lpg=PA131&dq=%E0%A4%B9%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%80%20%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A6%20%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%A6%E0%A5%80&pg=PA132#v=onepage&q=%E0%A4%B9%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%80%20%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A6%20%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%A6%E0%A5%80&f=false हिन्दी के चर्चित उपन्यासकार] पृष्ठ १३२ ।</ref>
== रचना ==
द्विवेदी जी क प्रमुख रचना नीचे दिहल जात बा -
{{Div col|2}}
=== आलोचना/साहित्‍येतिहास ===
* [[कबीर]](1942)
* [[सूर साहित्‍य]](1936)
* [[हिन्‍दी साहित्‍य की भूमिका]](1940)
* [[हिन्‍दी साहित्‍य का आदिकाल]](1952)
* [[नाथ संप्रदाय]](1950)
* [[आधुनिक हिन्‍दी साहित्‍य पर विचार]] (1949)
* [[साहित्‍य का मर्म]] (1949)
* [[लालित्‍य मीमांसा]] (1962)
* [[साहित्‍य सहचर]] (1965)
* [[कालिदास की लालित्‍य योजना]] (1965)
* [[मध्‍यकालीन बोध का स्‍वरूप]] (1970)
 
=== निबंध संग्रह ===
* [[अशोक के फूल]] (1948)
* [[कल्‍पलता]] (1951)
* [[विचार और वितर्क]] (1954)
* [[विचार प्रवाह]] (1959)
* [[कुटज]] (1964)
* [[आलोक पर्व]] (1972)
 
=== उपन्‍यास ===
* [[बाणभट्ट की आत्‍मकथा]] (1947)
* [[चारु चंद्रलेख]] (1963)
* [[पुनर्नवा]] (1973)
* [[अनामदास का पोथा]] (1976)
 
=== अन्‍य ===
* [[मृत्‍युंजय रवीन्‍द्र]] (1970)
* [[संक्षिप्‍त पृथ्‍वीराज रासो]] (1957)
* [[संदेश रासक]] (1960)
* [[महापुरुषों का स्‍मरण]] (1987)
{{Div col end}}
 
==सन्दर्भ==
<references/>
== बाहरी कड़ी==
* [http://www.abhivyakti-hindi.org/sansmaran/2001/hpd.htm 'अभिव्यक्ति' में हज़ारी प्रसाद द्विवेदी]
* [http://www.hindikunj.com हजारी प्रसाद द्विवेदी (हिंदीकुंज में )]
* [http://books.google.co.in/books?id=lZLVvOq3juEC&printsec=frontcover#v=onepage&q=&f=false प्राचीन भारत के कलात्मक विनोद] (गूगल पुस्तक ; लेखक - हजारी प्रसाद द्विवेदी)
* [http://books.google.co.in/books?id=_N9d79vzhRYC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false हजारीप्रसाद ग्रन्थावली भाग-१] (गूगल पुस्तक ; सम्पादक - मुकुन्द द्विवेदी)
* [http://books.google.co.in/books?id=TDRPgVmuvwQC&printsec=frontcover#v=onepage&q=&f=false हजारी प्रसाद ग्रन्थावली भाग-३] (गूगल पुस्तक ; सम्पादक - मुकुन्द द्विवेदी)
* [http://books.google.co.in/books?id=oWEcVJJ5398C&printsec=frontcover#v=onepage&q=&f=false हजारी प्रसाद ग्रन्थावली भाग-५] (गूगल पुस्तक ; सम्पादक - मुकुन्द द्विवेदी)
* [http://books.google.co.in/books?id=1Q888YhBMl0C&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false हजारी प्रसाद ग्रन्थावली भाग-७] (गूगल पुस्तक ; सम्पादक - मुकुन्द द्विवेदी)
* [http://books.google.co.in/books?id=Dtru5KiZd34C&printsec=frontcover#v=onepage&q=&f=false हजारी प्रसाद ग्रन्थावली भाग-९] (गूगल पुस्तक ; सम्पादक - मुकुन्द द्विवेदी)
* [http://books.google.co.in/books?id=t9mOHlCrNFMC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false तोरोहित : हजारी प्रसाद ग्रन्थावली] (गूगल पुस्तक ; सम्पादक - मुकुन्द द्विवेदी)
* [http://books.google.co.in/books?id=N82LZeQD7BMC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false हिन्दी साहित्य की भूमिका] (गूगल पुस्तक ; हजारी प्रसाद द्विवेदी)
* [http://books.google.co.in/books?id=rer8aWYRAtMC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false अशोक के फूल] (गूगल पुस्तक ; लेखक -हजारी प्रसाद द्विवेदी)
* [http://books.google.co.in/books?id=oD9t0_L3UhQC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false मध्यकालीन बोध का स्वरूप] (गूगल पुस्तक ; लेखक -हजारी प्रसाद द्विवेदी)
 
{{आधार}}
[[श्रेणी:हिंदीहिन्दी के लेखकसाहित्यकार]]
[[श्रेणी:हिन्दी उपन्यासकार]]
[[श्रेणी:हिन्दी आलोचक]]
[[श्रेणी:बलिया]]