होली: रिवीजन सभ के बीचा में अंतर

Content deleted Content added
सुधार
सुधार
लाइन 1:
{{Infobox holiday
| holiday_name = होली
| image = A celebration of Holi CelebrationFestival of Colors, Utah United States 2013.jpg
| caption = अमेरिका में होली मनावत लोग
| type = hindu
| nickname = <!-- Festival of Colours! -->
लाइन 15:
}}
{{Hinduism}}
'''होली''' [[वसंतबसंत ऋतु]] में मनावल जाये वाला एगो महत्वपूर्ण भारतीय त्योहार ह।<ref name="OED-Holi">The New Oxford Dictionary of English (1998) ISBN 0-19-861263-X - p.874 "'''Holi''' /'həʊli:/ '''noun''' a Hindu spring festival ...".</ref> इ पर्व [[हिंदू पंचांग]] के अनुसार [[फागुन]] मास की पूर्णिमा[[पुर्नवासी]] के मनावल जाला ।<ref>{{cite web|url=http://www.himalayanwonders.com/blog/celebrate-holi-nepals-colorful-festival.html|title=हिंदू विक्रम संवत् कैलेंडर के रूप में नेपाल और भारत में होली त्योहार की तिथि}}</ref>
 
फागुन में मनावे जाए वाला होली क त्योहार [[सम्मत फूँकल|होलिका की दहन]] की साथ एक रात पहिलहीं से शुरू हो जाला ओइजा लोग एकट्ठा होला, होलिका दहन की आगे कईगो आपन रीति-रिवाज निभावेला आ प्रार्थना करेला। ओकरी अगिला सबेरे रंगवाली होली मनावल जाला, इ एगो रंग महोत्सव की तरह होला जवने में हर केहू शामिल हो सकेला। ए महोत्सव में शामिल होखे वाला लोग एकदूसरे प रंग डाल के, गुलाल लगाके होली मनावेला। लोगन क दल ड्रम बजावेला, जगहे-जगहे नाचेला गावेला। लोग रंग खेले एकदूसरे की घरे जाला, खूब हँसी मजाक, गप्पा लागेला, ओकरी अलावा खईले पियले क कार्यक्रम होला, कुछ लोग भाँग वगैरह क सेवन करेला। इ सब कुल ख़तम होखले की बाद सांझी क, अदमी अच्छा से कपड़ा पहिन के अपनी दोस्त रिश्तेदारन से मिले जाला।।<ref name=ht>[http://www.hinduismtoday.com/pdf_downloads/pagers/Hindu-Festival_Holi_broadsheet-color.pdf होली: दोस्ती के रंग के साथ छिड़क] हिन्दूइसम टुडे,हवाई (२०११)</ref>
 
इ त्योहार अच्छाई क बुराई पर जीत क संदेशा देला ओकरी अलावा, वसंत ऋतु क आगमन, शीत ऋतु क अंत क संकेत की साथ कई अदमी खातिर इ त्योहार सबसे मेल मिलाप, हँसले बोलले क बहाना, कड़वाहट भुला के माफ़ी दिहले क आ आपन टूटल रिश्ता जोड़ले क मौका होला।
लाइन 23:
==ऐतिहासिक महत्व==
[[File:Holi Bonfire Udaipur.jpg|thumb|left|150px|होलिका जरावल, उदयपुर, राजस्थान]]
होली मनवले की पीछे एगो किवंदती बा। “होली” शब्द “होलिका”“[[होलिका]]” में से आईल बा, होलिका पंजाब क्षेत्र की मुलतान में असुरन की राजा हिरण्यकश्यप क बोहिन रहे। किवंदती की अनुसार राजा हिरण्यकश्यप
<ref>कबीर भाई-शिष्य उनकी कविता में रैदास, ''प्रह्लाद चरित'', अपने बेटे के रूप में मुल्तान और प्रहलाद के राजा के रूप में हिरण्यकश्यप को संदर्भित करता है; डेविड लोरेंज़ेन, (१९९६), सनी प्रेस, प.१८, [https://books.google.co.uk/books?id=tE3sShuid5gC&pg=PA18&dq=multan+prahlad&hl=en&sa=X&ei=9pH8VJu8A-WE7ga4sICgAQ&ved=0CCAQ6AEwAA#v=onepage&q=multan%20prahlad&f=एक निराकार परमेश्वर को झूठी प्रशंसा: उत्तर भारत से निर्गुणी ग्रंथों]</ref> के एगो वरदान मिलल रहे जवने की वजह से उ लगभग अविनाशी हो गईल रहे और एसे उ आगे चलके अहंकारी हो गईल और खुदके भगवान माने लागल, और फेर सबके आदेश जारी क दिहलस की सभे खाली ओहि क पूजा करे।
 
लाइन 35:
 
अइसन मानल जाला कि होली क दिन लोग पुरान कटुता के भुलाके गले मिलेलन अउरी फिर से सँगी बन जालन। एक दूसरा के रंगे अउरी गावै बजावै क दौर दुपहरिया तक चलेला। एकरा बाद नहा के सुस्तइला क बाद नया कपड़ा पहिन के सांझ के लोग एगो दुसरा क घरे मीले जालन, गले मीलेलन अउरी मिठाइ खालन ।<ref name=ihh>[http://www.indiaheritage.org/culture/holi.htm होली]भारत धरोहर: संस्कृति, मेले और त्योहार (२००८)</ref>
[[File:A celebration of Holi Festival of Colors, Utah United StatesCelebration 2013.jpg|thumb|right|260px|अमेरिका में होली मानवत भारतीय लोग]]
 
राग-रंग क इ लोकप्रिय पर्व वसंत क सन्देश वाहको भी ह। राग मने संगीत अउरी रंग त एकर प्रमुख अंग हइये ह, लेकिन एकरा के उत्कर्ष तक पहुँचावे वाली प्रकृति भी इ समय रंग बिरंगा यौवन क संगे आपन चरम अवस्था पे होले। फागुन महीना में मनावल जाये क कारन एके फाल्गुनी भी कहल जाला ।
 
होली क त्योहार वसंत[[बसंत पंचमी]] से ही शुरू हो जाला।{{refn|group=नोट|name=holicalendars|Since ancient times, the Indian subcontinent has had several major [[Hindu calendar]]s, which places Holi and other festivals on different local months even though they mean the the same date. Some Hindu calendars emphasize the solar cycle, some the lunar cycle. Further, the regional calendars feature two traditions of Amanta and Purnimanta systems, wherein the similar sounding months refer to different parts of a lunar cycle, thus further diversifying the nomenclature. The Hindu festival of Holi falls on the first (full moon) day of ''Chaitra'' lunar month's dark fortnight in the Purnimanta system, while the same exact day for Holi is expressed in Amanta system as the lunar day of ''Phalguna Purnima''.<ref name=fuller292>{{cite book|author=Christopher John Fuller|title=The Camphor Flame: Popular Hinduism and Society in India|url=https://books.google.com/books?id=To6XSeBUW3oC|year=2004|publisher=Princeton University Press|isbn=978-0-69112-04-85|pages=291-293}}</ref> Both time measuring and dating systems are equivalent ways of meaning the same thing, they continue to be in use in different regions.<ref name=fuller292/><ref name="Reingold2008p275">{{cite book|author1=Nachum Dershowitz|author2=Edward M. Reingold|title=Calendrical Calculations|url=https://books.google.com/books?id=DPbx0-qgXu0C|year=2008|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-88540-9|pages=123–133, 275–311}}</ref> In regions where the local calendar places it in its ''Phalguna'' month, Holi is also called ''Phaguwa''.}} ओही दिने पाहिले बार गुलाल उड़ावल जाला। एही दिन से फाग और धमार क गाना शुरू हो जाला। खेत में सरसो खिल उठेले। बाग- बगइचा में फूल क आकर्षक छटा छा जाला । पेड़-पौधे, पशु-पक्षी और मनुष्य सब उल्लास से परिपूर्ण हो जाते हैं। खेतों में गेहूँ की बालियाँ इठलाने लगती हैं। किसानों का ह्रदय ख़ुशी से नाच उठता है। बच्चे-बूढ़े सभी व्यक्ति सब कुछ संकोच और रूढ़ियाँ भूलकर ढोलक-झाँझ-मंजीरों की धुन के साथ नृत्य-संगीत व रंगों में डूब जाते हैं। चारों तरफ़ रंगों की फुहार फूट पड़ती है। होली के दिन आम्र मंजरी तथा चंदन को मिलाकर खाने का बड़ा माहात्म्य ह।
 
==विवरण==
"https://bh.wikipedia.org/wiki/होली" से लिहल गइल