मथुरा: रिवीजन सभ के बीचा में अंतर

Content deleted Content added
छो अंक बदलाव/चर्चा-वि:चौपाल (oldid=442074)
No edit summary
लाइन 25:
| website = <!-- {{URL|example.com}} -->
}}
'''मथुरा''' ({{Lang-en|[[:en:Mathura|Mathura]]}}) भारत के [[उत्तर प्रदेश]] राज्य में एक ठो शहर बा।मथुरा एगो ऐतिहासिक एवं धार्मिक पर्यटन स्थल की रूप में प्रसिद्ध बा। लंबा समय से मथुरा प्राचीन भारतीय संस्कृति एवं सभ्यता क केंद्र रहल बा। भारतीय धर्म, दर्शन कला एवं साहित्य की निर्माण तथा विकास में मथुरा का महत्वपूर्ण योगदान सदा से रहल बा। आजो महाकवि सूरदास, संगीत क आचार्य स्वामी हरिदास, स्वामी दयानंद क गुरु स्वामी विरजानंद, कवि रसखान आदि महान हस्तीयन से ए नगरी क नाम जुड़ल बा। मथुरा के श्रीकृष्ण जन्म भूमि की नांव से भी जानल जाला।<ref name=Prasad>[https://books.google.com/books?id=o0_5caqiUH0C&pg=PT22&dq=Krishna+Janmasthan&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj1-6mYj6XOAhUBEz4KHTL5CTcQ6AEIHjAA#v=onepage&q=Krishna%20Janmasthan&f=false Krishna: A Journey through the Lands & Legends of Krishna], by Dev Prasad</ref>
'''मथुरा''' ({{Lang-en|[[:en:Mathura|Mathura]]}}) भारत के [[उत्तर प्रदेश]] राज्य में एक ठो शहर बा।
[[File:*Bindrabun -Vrindavan-. Gate of Shet Lukhmeechund's Temple; a photo by Eugene Clutterbuck Impey, 1860's.jpg|thumb|upright|Gate of Shet Lukhmeechund's Temple, a photo by Eugene Clutterbuck Impey, 1860's.]]
==मथुरा क परिचय==
[[File:Great Emperor Kanishka - Greatest of Kushan Monarchs - Circa 1st Century CE - Mathura - Government Museum - Mathura 2013-02-23 5836.JPG|thumb|upright|Sculpture from 1st century CE on display at Mathura museum.]]
मथुरा, भगवान कृष्ण क जन्मस्थली और भारत क परम प्राचीन तथा जगद्-विख्यात नगरी ह। शूरसेन देश क एइजा राजधानी रहे।<ref name=ImpGazetteer>{{cite web|title=Imperial Gazetteer of India. v. 18.|url=http://dsal.uchicago.edu/reference/gazetteer/toc.html?volume=18|work=Digital South Asia Library|pages=63–74|year=1908}}</ref> पौराणिक साहित्य में मथुरा के अनेक नांव से संबोधित कईल गईल बा जैसे- शूरसेन नगरी, मधुपुरी, मधुनगरी, मधुरा आदि। भारतवर्ष क उ भाग जवन  हिमालय और विंध्याचल की बीच में पड़ेला ओके प्राचीनकाल में आर्यावर्त कहल जाव। एइजा पनपल भारतीय संस्कृति के जवन धारा सींचली स उ गंगा और यमुना क धारा रहली स। ए दुनुं नदी की किनारे भारतीय संस्कृति क कईगो केन्द्र बनन स और विकसित भई न स।
 
वाराणसी, प्रयाग, कौशाम्बी, हस्तिनापुर,कन्नौज आदि केतना ऐसन स्थान हंव स, परन्तु इ तालिका तबले पूर्ण नाहीं हो सकेले जबले एमें मथुरा क समावेश न कईल जाव। इ आगरा से दिल्ली की ओर और दिल्ली से आगरा की ओर क्रमश: 58 किलोमीटर उत्तर-पश्चिम एवं 145 किलोमीटर दक्षिण-पश्चिम में यमुना की किनारे राष्ट्रीय राजमार्ग 2 पर स्थित बा।
 
वाल्मीकि रामायण में मथुरा के मधुपुर चाहें मधुदानव क नगर कहल गईल बा तथा एइजा लवणासुर क राजधानी बतावल गईल बा- ए नगरी के ए प्रसंग में मधुदैत्य द्वारा बसावल, बतावल गईल बा। लवणासुर, जेके शत्रुघ्न युद्ध में हरा के मारले रह न उ एही मधुदानव क पुत्र रह न।
 
==जनसांख्यिकी==
 
साल 2011 के जनगणना<ref name="census2011">{{cite web|title=City Census 2011|url=http://www.census2011.co.in/city.php|website=census2011.co.in|accessdate=22 नवंबर 2016}}</ref> अनुसार मथुरा के कुल शहरी जनसंख्या 349909 बाटे आ आसपास के उपशहरी इलाका के मिला लिहल जाय तब कुल जनसंख्या 454937 बा। जनसंख्या के हिसाब से ई भारत के 125वाँ शहर बाटे।
जनगणना आँकड़ा के मोताबिक एह शहर में [[लिंगानुपात]] 881 आ [[साक्षरता दर|साक्षरता के दर]] 74.97% बाटे।<ref name="census2011" />
Line 34 ⟶ 43:
==संदर्भ==
{{reflist}}
==बाहरी कड़ियाँ==
{{Commons category|Mathura}}
{{Wikivoyage|Mathura}}
* [http://www.mathuracity.in Mathura City E-Portal]
* [http://www.palikanon.com/english/pali_names/ma/madhuraa.htm Entry on Mathura in the Dictionary on Pali Proper Names]
* [http://hridayindia.in/mathura/ Mathura HRIDAY city]
 
[[श्रेणी:भारत के शहर आ कस्बा]]
"https://bh.wikipedia.org/wiki/मथुरा" से लिहल गइल