लोहा
(Iron से अनुप्रेषित)
लोहा (अंग्रेजी: Iron (आयरन/आइरन); लैटिन आ बैज्ञानिक नाँव: Ferrum (फ़ेरम)) एगो रासायनिक तत्व बाटे जेकर रासायनिक चीन्हा Fe हवे। ई प्राकृतिक रूप से पावल जाए वाला तत्व हवे आ एगो बहुउपयोगी धातु हवे जे मानव द्वारा बहुत पुराना समै से इस्तमाल कइल जा रहल बा।
आम लच्छन (जनरल प्रापर्टी) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
रूपरंग | lustrous metallic with a grayish tinge | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
स्टैंडर्ड परमाणु वजन (Ar, standard) | 55.845(2)[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
पीरियाडिक टेबल में Iron | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
परमाणु नंबर (Z) | 26 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ग्रुप | group 8 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
पीरियड | 4 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ब्लॉक | d | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
इलेक्ट्रान कन्फिगरेशन | [Ar] 3d6 4s2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Electrons per shell | 2, 8, 14, 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
भौतिक लच्छन | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
फेज at STP | solid | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
पघिलाव ताप | 1811 K (1538 °C, 2800 °F) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
उबाल ताप | 3134 K (2862 °C, 5182 °F) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
घनत्व (लगभग रू.टे.) | 7.874 g/cm3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
जब लिक्विड होखे ( प.ता.) | 6.98 g/cm3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
फ्यूजन के एन्थाल्पी | 13.81 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
बास्पीकरण के एन्थाल्पी | 340 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
मोलर हीट कैपसिटी | 25.10 J/(mol·K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
भाप दाब
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
परमाणु संबंधी लच्छन | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ऑक्सीडेशन स्टेट | −4, −2, −1, +1,[2] +2, +3, +4, +5,[3] +6, +7[4] (an amphoteric oxide) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
इलेक्ट्रोनिगेटिविटी | Pauling scale: 1.83 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
आयनाइजेशन एनर्जी |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
एटॉमिक रेडियस | empirical: 126 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
कोवैलेंट रेडियस | Low spin: 132±3 pm High spin: 152±6 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
अन्य लच्छन | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
क्रिस्टल स्ट्रक्चर | body-centered cubic (bcc) a=286.65 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
क्रिस्टल स्ट्रक्चर | face-centered cubic (fcc) between 1185–1667 K | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Speed of sound thin rod | 5120 m/s (at r.t.) (electrolytic) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
थर्मल ऍक्सपैंशन | 11.8 µm/(m·K) (at 25 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
थर्मल कंडक्टिविटी | 80.4 W/(m·K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
इलेक्ट्रिकल रेजिस्टिविटी | 96.1 nΩ·m (at 20 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
क्यूरी ताप | 1043 K | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
चुंबकी क्रम | ferromagnetic | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
यंग्स माड्युलस | 211 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
शियर माड्युलस | 82 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
बल्क माड्युलस | 170 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
पोइसंस रेशियो | 0.29 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
मोहो हार्डनेस | 4 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
वाइकर्स हार्डनेस | 608 MPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ब्रिनेल हार्डनेस | 200–1180 MPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
सीएएस (CAS) नंबर | 7439-89-6 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
इतिहास | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
खोज | before 5000 BC | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
iron के प्रमुख आइसोटोप | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Decay modes in parentheses are predicted, but have not yet been observed | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
संदर्भ
संपादन करीं- ↑ Meija, J.; Coplen, T. B. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry. 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.
{{cite journal}}
: Unknown parameter|displayauthors=
ignored (help) - ↑ Ram, R. S.; Bernath, P. F. (2003). "Fourier transform emission spectroscopy of the g4Δ-a4Δ system of FeCl" (PDF). Journal of Molecular Spectroscopy. 221 (2): 261. Bibcode:2003JMoSp.221..261R. doi:10.1016/S0022-2852(03)00225-X.
{{cite journal}}
: Unknown parameter|lastauthoramp=
ignored (help) - ↑ Demazeau, G.; Buffat, B.; Pouchard, M.; Hagenmuller, P. (1982). "Recent developments in the field of high oxidation states of transition elements in oxides stabilization of Six-coordinated Iron(V)". Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie. 491: 60. doi:10.1002/zaac.19824910109.
- ↑ Lu, J.; Jian, J.; Huang, W.; Lin, H.; Li, J; Zhou, M. (2016). "Experimental and theoretical identification of the Fe(VII) oxidation state in FeO4−". Physical Chemistry Chemical Physics. 18: 31125. Bibcode:2016PCCP...1831125L. doi:10.1039/C6CP06753K.
- ↑ Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
- ↑ Ram, R. S. and Bernath, P. F. (2003). "Fourier transform emission spectroscopy of the g4Δ-a4Δ system of FeCl" (PDF). Journal of Molecular Spectroscopy. 221 (2): 261. Bibcode:2003JMoSp.221..261R. doi:10.1016/S0022-2852(03)00225-X.
{{cite journal}}
: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Demazeau, G.; Buffat, B.; Pouchard, M.; Hagenmuller, P. (1982). "Recent developments in the field of high oxidation states of transition elements in oxides stabilization of Six-coordinated Iron(V)". Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie. 491: 60. doi:10.1002/zaac.19824910109.
ई रसायनशास्त्र-संबंधी लेख एगो आधार बाटे। जानकारी जोड़ के एकरा के बढ़ावे में विकिपीडिया के मदद करीं। |